Chirurgiczne zabiegi w jamie ustnej są zawsze przykro odczuwane przez dzieci.
Umiejętne podejście i bezbolesne wykonanie usunięcia zęba może chronić małego pacjenta przed dodatkowym stresem i trwałym urazem. Spokojna rzeczowa rozmowa z dzieckiem i skoncentrowanie uwagi na jego cierpieniu oraz wytłumaczenie mu, zgodnie z prawdą, poszczególnych etapów powinno być zasadą postępowania lekarskiego.
Wskazania i przeciwwskazania do usuwania zębów u dzieci.
Jeszcze do niedawna brak było sprecyzowanych poglądów dotyczących wskazań do usuwania zębów u dzieci. Obecnie pediatrzy, pedodonci, ortodonci i chirurdzy szczękowi uważają że wszystkie zęby mleczne ze zgorzelinowym rozpadem miazgi mogą być źródłem zakażenia ogniskowego i przyczyną wielu chorób oraz powikłań miejscowych, najczęściej o charakterze zapalnym. Niekiedy stanowić mogą nawet zagrożenie życia dziecka. Jakkolwiek wczesne usunięcie zębów mlecznych może prowadzić do zaburzeń w rozwoju szczęk, to tym niepożądanym skutkom zapobiega leczenie ortodontyczne.
Wskazaniami do usuwania zębów mlecznych, zgodnie z obecnymi poglądami, są:
1. zęby wielokorzeniowe ze zgorzelinowym rozpadem miazgi oraz niekiedy zęby jednokorzeniowe, jeśli nie ma wskazań do leczenia zachowawczego,
2. zęby powodujące ostre zapalenie ozębnej, okostnej i kości,
3. zęby z torbielami zawiązkowymi,
4. niekiedy zęby przemieszczone, zwichnięte lub złamane na skutek urazu,
5. zęby zaburzające wyrzynanie się zębów stałych,
6. zęby wrodzone i noworodkowe, jeśli nie ma możliwości ich zachowania w jamie ustnej niemowlęcia
Nieco odmienne poglądy istnieją na temat wskazań do usuwania zębów stałych ze zgorzelinowym rozpadem miazgi. Postępy w stomatologii i wprowadzenie nowych leków wpłynęły na rozszerzenie wskazań do zachowawczego leczenia, a tym samym na ograniczenie usunięć tych zębów.
Wskazaniem do usuwania zębów stałych są:
1. jedno i wielokorzeniowe zęby ze zgorzelą miazgi, nie nadające się do leczenia zachowawczego,
2. zęby, które są przyczyną ostrych i przewlekłych zapaleń kości i okołoszczękowych tkanek miękkich,
3. zęby wielokorzeniowe z torbielą korzeniową
4. zęby jednokorzeniowe z rozległymi zmianami okołowierzchołkowymi, które nie kwalifikują się do leczenia zachowawczo-chirurgicznego (resekcja korzenia zęba),
5. zęby z perforowanymi korzeniami lub pozostawionymi ciałami obcymi w kanale,
6. zęby podejrzane o źródło zakażenia odogniskowego,
7. zęby zatrzymane, które są przyczyną stanów zapalnych i torbieli zawiązkowych, przemieszczeń sąsiednich zębów oraz neuralgii,
8. zęby ze zgorzelą miazgi tkwiące w szczelinie złamania lub zęby złamane poniżej długości korzenia, jeżeli leczenie zachowawczo-protetyczne nie jest możliwe,
9. zęby z zapaleniem miazgi i rozległą próchnicą u dzieci z głębokim niedorozwojem psychicznym. Ponadto usuwa się ze wskazań ortodontycznych, protetycznych i estetycznych zęby: o nieprawidłowej budowie, dodatkowe, nadliczbowe, poza łukiem, oraz ze wskazań chirurgicznych przed planowanym leczeniem zniekształceń szczękowych, a także zęby w zasięgu planowanego leczenia promieniami jonizującymi.
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do usunięcia zarówno zębów mlecznych, jak i stałych są jedynie zęby tkwiące w guzie nowotworowym lub jego najbliższym sąsiedztwie. Usunięcie stanowi błąd w sztuce lekarskiej. Poza tym istnieją okresowe przeciwwskazania do usuwania zębów ze względów ogólnych i miejscowych.
Należy je zawsze traktować indywidualnie, w zależności od choroby zasadniczej i stanu ogólnego dziecka oraz stanu miejscowego jamy ustnej i zęba. U dzieci ze złamaniem podstawy czaszki, odklejeniem siatkówki, chorobami układu krwiotwórczego, z zaburzeniami krzepnięcia i fibrynolizy, z niewyrównaną wadą serca i krążenia, zapaleniem nerek, padaczką i chorobą reumatyczną usunięcie może być wykonane dopiero po ustaleniu planu leczenia, wspólnie ze specjalistą w danej dziedzinie i po odpowiednim przygotowaniu dziecka do zabiegu chirurgicznego.
Do przeciwwskazań miejscowych należy zaliczyć szczękościsk dużego stopnia, wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej oraz zęby w napromieniowanych tkankach. Należy jednak pamiętać, że w ostrych zębopochodnych zapaleniach usunięcie źródła zapalenia może zapobiec groźnym powikłaniom